Aνοικτή πρόσβαση στα αποτελέσματα ερευνητικών έργων που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα παρέχεται μέσω του OpenAIRE.
Στόχος είναι να ενισχυθεί η προβολή και η αναγνωρισιμότητα της ευρωπαϊκής έρευνας, καθώς μια ενιαία διαδικτυακή πύλη θα παρέχει δωρεάν πρόσβαση στις επιστημονικές δημοσιεύσεις των Ευρωπαίων ερευνητών, οι οποίες προκύπτουν από ευρωπαϊκά έργα. Παράλληλα, θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων προς όφελος της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της ποιότητας ζωής των Ευρωπαίων πολιτών.
Στο έργο συμμετέχουν 38 φορείς από 27 ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίοι διαθέτουν υψηλή τεχνογνωσία σε υποδομές για την Ανοικτή Πρόσβαση στη γνώση. Το έργο συντονίζεται από το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Eθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (συντονιστής έργου: καθ. Μιχάλης Χατζόπουλος).
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) συμμετέχει στο έργο ως Κέντρο Ανοικτής Πρόσβασης για την Ελλάδα. Με τον ρόλο αυτό, το ΕΚΤ (www.ekt.gr) θα συνδράμει τους Έλληνες επιστήμονες να καταθέσουν σε αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης τις επιστημονικές δημοσιεύσεις που εκπονούνται στο πλαίσιο χρηματοδοτούμενων έργων του 7ου ΠΠ.
Το OpenAIRE (Open Access Infrastructure for Research in Europe) υποστηρίζει και υλοποιεί το πιλοτικό πρόγραμμα Ανοικτής Πρόσβασης του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο (7ο ΠΠ) για την έρευνα της ΕΕ, και τις σχετικές οδηγίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC). Το έργο, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με 4,1 εκατ. ευρώ, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2009 και έχει διάρκεια 3 έτη.
Το OpenAIRE (www.openaire.eu) καλύπτει επτά θεματικές περιοχές του 7ου ΠΠ (Υγεία, Ενέργεια, Περιβάλλον, Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών, Ερευνητικές Υποδομές, Κοινωνικο-οικονομικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Επιστήμη στην Κοινωνία), που συγκεντρώνουν το 20% του συνολικού προϋπολογισμού και έχουν σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο για τους Ευρωπαίους πολίτες. Επίσης, αφορά τα έργα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (Ειδικό Πρόγραμμα ΙΔΕΕΣ του 7ου ΠΠ).
Οι ερευνητές που χρηματοδοτούνται από τα παραπάνω προγράμματα έχουν πλέον την υποχρέωση να δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους. Θα πρέπει συνεπώς να υποβάλλουν τις επιστημονικές δημοσιεύσεις που προκύπτουν, σε κάποιο αποθετήριο ανοικτής πρόσβασης, σε διάστημα 6-12 μηνών μετά την αρχική τους δημοσίευση. Έτσι, τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας θα είναι προσβάσιμα από όλους, μέσω του Διαδικτύου.
Το OpenAIRE αναπτύσσει τις κατάλληλες τεχνολογικές υποδομές και τους μηχανισμούς υποστήριξης για τον εντοπισμό, την απόθεση, την πρόσβαση και την παρακολούθηση άρθρων που έχουν προέλθει από χρηματοδότηση της ΕΕ. Το OpenAIRE θα παρέχει εργαλεία και υπηρεσίες, όπως το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ηλεκτρονικής Υποστήριξης, τα Εθνικά Κέντρα Ανοικτής Πρόσβασης (National Open Access Desks) και υπηρεσίες διαχείρισης επιστημονικών δεδομένων. Οι ερευνητές θα μπορούν να υποβάλλουν τις εργασίες τους σε ιδρυματικά ή θεματικά ηλεκτρονικά αποθετήρια ή απευθείας στο αποθετήριο του OpenAIRE. Όλα τα επιστημονικά άρθρα θα είναι προσβάσιμα μέσω της διαδικτυακής πύλης του έργου.
Η τεχνολογική υποδομή του OpenAIRE βασίζεται στο λογισμικό ανοικτού κώδικα D-NET Software Toolkit, το οποίο αναπτύχθηκε στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών έργων DRIVER και DRIVER ΙΙ, και το οποίο διασυνδέει τις κατανεμημένες υποδομές αποθετηρίων κάθε χώρας, σε ένα ενιαίο χώρο πρόσβασης.
Σημειώνεται ότι τα ηλεκτρονικά αποθετήρια Ανοικτής Πρόσβασης είναι υποδομές οργανωμένου ψηφιακού περιεχομένου που παρέχουν ελεύθερη και χωρίς περιορισμό πρόσβαση σε επιστημονικό και ερευνητικό υλικό (άρθρα, βιβλία, μονογραφίες, διδακτορικές διατριβές, συνέδρια, εκπαιδευτικό υλικό, αρχεία ήχου και εικόνας κ.ά.). Στα Ιδρυματικά Αποθετήρια συγκεντρώνεται υλικό που παράγεται από έναν ακαδημαϊκό ή ερευνητικό οργανισμό, ενώ στα Θεματικά Αποθετήρια το υλικό που συγκεντρώνεται αφορά κάποιον επιστημονικό κλάδο.
